Trong năm 2020, các doanh nghiệp Thành phố đã thực hiện tái cơ cấu sản xuất theo tín hiệu thị trường, chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2020 ước giảm 4% so với năm 2019, nhưng giá trị gia tăng ước đạt gần 269 tỷ đồng, tăng 0,47% so với năm 2019. 4 ngành công nghiệp trọng yếu ước tăng 0,5%, trong đó có ngành chế biến lương thực thực phẩm. Đối với ngành này, đã có 5 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao trên 3 tỷ đô la Mỹ gồm: tôm, rau, quả, hạt điều, gạo. Đây là những con số rất ấn tượng cho ngành nông nghiệp Việt Nam trong năm 2020. 

Trong bức tranh kinh tế chung, nông nghiệp góp phần là điểm sáng quan trọng, khẳng định vai trò là trụ cột của nền kinh tế vào những lúc khó khăn khi tăng trưởng đạt 2,68%, cao hơn mức hơn 2% của năm 2019 và xuất khẩu liên tiếp xác lập kỷ lục mới khi tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2020 đạt hơn 41 tỷ đô la Mỹ. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính có mức giảm nhẹ, chỉ đạt 18,5 tỷ đô la Mỹ nhưng điều đáng mừng là có 5 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao trên 3 tỷ đô la Mỹ, gồm: tôm đạt 3,66 tỷ đô la Mỹ; rau, quả đạt gần 3,35 tỷ đô la Mỹ; hạt điều đạt 3,24 tỷ đô la Mỹ; gạo hơn 3 tỷ đô la Mỹ. Đây là những con số rất ấn tượng cho ngành nông nghiệp Việt Nam trong năm 2020.

Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu các mặt hàng lương thực thực phẩm lớn nhất của Việt Nam; tiếp đến là Trung Quốc, EU, ASEAN, Nhật Bản. Riêng tại TPHCM, ngành nông lâm thủy sản duy trì tăng trưởng ổn định ở mức hơn 2%.

Chỉ số phát triển công nghiệp của ngành lương thực thực phẩm và đồ uống năm 2020 có giảm nhẹ so với cùng kỳ 2019 khi giảm 0,7%. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này là bởi phân ngành sản xuất đồ uống giảm sâu 5,7%, khi chịu tác động kép từ Nghị định 100/2019 ngày 30/12/2019 của Chính phủ và đại dịch Covid-19. Trong khi đó phân ngành sản xuất chế biến thực phẩm tăng trưởng khả quan khoảng hơn 2%. Đặc biệt, chỉ số tiêu thụ các sản phẩm chế biến thực phẩm tăng hơn 4%. Với tốc độ tăng trưởng ổn định, ngành chế biến thực phẩm đã có đóng góp quan trọng vào sự phát triển của bốn ngành công nghiệp trọng yếu nói riêng và ngành công nghiệp thành phố nói chung.

Đáng chú ý, giữa thời điểm khó khăn, dịch bệnh, các nhãn hàng ABC Bakery, Acecook, Sài Gòn Food, Cholimex, Vinamilk, San Hà, Ba Huân,… đã chủ động nghiên cứu, tìm cơ trong nguy và triển khai nhiều sáng kiến, giải pháp khác nhau vượt qua khủng hoảng, giảm thiểu thiệt hại như: tìm kiếm nguồn cung ứng nguyên vật liệu thay thế; điều chỉnh các dòng sản phẩm mang tính tiện ích hơn; sáng tạo ra sản phẩm mới sử dụng những nguyên liệu vốn là thế mạnh trong nước và nhiều giải pháp thích ứng mới. Điều này không những giúp doanh nghiệp tăng trưởng tốt mà còn góp phần rất lớn vào tăng trưởng kinh tế chung của Thành phố. Đây được xem như những điểm sáng phát triển kinh tế trong giai đoạn hiện nay. Bà Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty Retail & Franchise Asia nhìn nhận: “Những mô hình tôi từng nói đến rất nhiều như mô hình sử dụng tech vào kinh doanh, mô hình nhà hàng ảo, mô hình phục vụ tận nhà Inhome delivery, mô hình trên thế giới đã có chuyển động trên thế giới đã chuyển động rất hot, sẽ trở thành mô hình cứu sống họ. Sau chuyển đổi sẽ là sự chuyển đổi ngoạn mục của mô hình kinh doanh”.

Thời điểm Covid-19 đã khiến xu hướng mua hàng online tăng mạnh, để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, ông Hoàng Quốc Khánh – Giám đốc khối vận hành, Tập đoàn Golden Gate cho biết, đã đẩy mạnh dịch vụ giao hàng tận nhà các combo nướng lẩu, các món ăn được chế biến sẵn từ các chuỗi nhà hàng. Với mạng lưới phân phối rộng khắp tại các cửa hàng tiện lợi, hệ thống siêu thị. Các dòng sản phẩm này đang rất được khách hàng đón nhận do có thể mua tích trữ lâu dài tại nhà, hạn chế tối đa số lần phải ra ngoài mua đồ ăn trong thời điểm nhạy cảm này:“Chúng tôi cũng đã bắt đầu từng bước, chuyên nghiệp hóa dịch vụ delivery, bằng cách tạo ra các menu, combo với giá hợp lý để phục vụ đến tận các gia đình, Chúng tôi cũng chuyên nghiệp hóa tất cả các công cụ vận chuyển, và đây cũng là kênh chúng tôi đẩy mạnh và là kênh phát triển của Golden Gate”.

Cùng với đó, các doanh nghiệp ngành lương thực thực phẩm đã tích cực phủ kín hàng hóa các kênh phân phối truyền thống cũng như thực hiện chính sách bình ổn giá theo chỉ đạo của Thành phố tạo sự an tâm trong người tiêu dùng, góp phần kích thích sản xuất, đáp ứng tốt nhu cầu của người dân. Theo bà Lý Kim Chi – Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm Thành phố, TPHCM cần có cơ chế chính sách phối hợp thúc đẩy nhanh chóng các chương trình để tạo cú hích cho ngành lương thực thực phẩm cũng như một số ngành liên quan phát triển trong thời gian tới: “Doanh nghiệp đang rất cần Nhà nước có quy hoạch tổng thể, tổng thể đó là về các chiến lược quốc gia, cụ thể như đầu tư cơ chế chính sách cho doanh nghiệp ngành chế biến lương thực thực phẩm phải có những kho lạnh dự trữ quốc gia, để tránh cho người nông dân lúc được mùa thì mất giá, những cái đó rất cần cơ chế chính sách Nhà nước hỗ trợ để đơn vị đầu tư, thì như vậy mới có được những sản phẩm chất lượng. Thứ hai là liên kết vùng, các đơn vị chế biến thì những đơn vị đó phải được liên kết với các vùng nguyên liệu, từ đó mới xử lý hết những nguyên vật liệu cho sản xuất thì liên kết vùng phải là sự kết hợp giữa Nhà nước ở giữa các địa phương”.

Với Đề án chuẩn hóa logo FFA theo tiêu chuẩn chất lượng, Hội Lương thực Thực phẩm Thành phố đã phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 để hoàn thành các tiêu chí. Trước mắt, sẽ triển khai thực hiện chương trình “Kiểm soát dư lượng trong thực phẩm”; Ban hành quy định về sử dụng nhãn an toàn thực phẩm đối với sản phẩm được công nhận phù hợp Tiêu chuẩn FFA của Hội Lương thực Thực phẩm; Đẩy mạnh tìm kiếm nguồn vốn vay ưu đãi và giới thiệu cho doanh nghiệp có nhu cầu tiếp cận. Đồng thời, công bố Tiêu chuẩn cơ sở Trứng gia cầm – Trứng gà tươi và đang lấy mẫu, đánh giá công nhận, tiến tới dán nhãn FFA đối với một số đơn vị thuộc nhóm trứng gia cầm… Đây là chương trình có ý nghĩa rất lớn nhằm mục tiêu phục vụ doanh nghiệp trong việc kiểm định, khẳng định chất lượng sản phẩm, nâng cao nhận dạng thương hiệu, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp đối với các thương hiệu hàng hóa từ các nước khác; đồng thời giúp các cơ quan Nhà nước dễ dàng hơn trong việc kiểm soát sản phẩm ngành lương thực, thực phẩm theo đúng quy định.

Lệ Loan