Với kỳ vọng tỷ trọng kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025 theo Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số, xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt thì bên cạnh thúc đẩy phát triển hạ tầng kỹ thuật số, Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực hoàn thiện chính sách liên quan đến công nghệ số. Trong đó, có chính sách pháp luật đối với các dịch vụ internet như dịch vụ cung cấp thông tin xuyên biên giới, dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ trò chơi điện tử, dịch vụ mạng xã hội, được thể hiện trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 72 do Bộ thông tin truyền thông soạn thảo. Xoay quanh góp ý cho vấn đề nói trên, các chuyên gia cho rằng hoàn thiện chính sách pháp luật, vận hành trên môi trường pháp lý sẽ là cách để các nhà làm chính sách thu thập được các tình huống pháp lý, xử lý vấn đề. Bởi lẽ mục tiêu cuối cùng không chỉ là ban hành một quy phạm pháp lý mà còn là hiệu quả của vận hành môi trường pháp lý. Cụ thể như thế nào, mời quý vị theo dõi bài viết của phóng viên VOH ngay sau đây.

Theo Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, đại dịch COVID-19 đã thay đổi đáng kể cuộc sống con người, nhất là cách chúng ta tương tác với thế giới, các cuộc đàm phán xuyên biên giới, hoạt động giải trí với các trò chơi điện tử xuyên biên giới, phổ biến và tiếp cận thông tin xuyên biên giới trong mọi lĩnh vực đời sống từ “hộ chiếu vaccine” đến xung đột quân sự, các dòng dữ liệu xuyên biên giới. Đây là một phần của bức tranh kinh tế số thế giới nói chung, của mỗi quốc gia nói riêng, chứng minh rằng công nghệ số gắn với các hoạt động kinh tế là phương thức quan trọng trong việc phục hồi, duy trì và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế sau đại dịch. "Sự bùng nổ của các dịch vụ số không chỉ đóng góp lớn cho kinh tế số nói riêng mà cho toàn bộ nền kinh tế VN nói chung, tuy nhiên đi kèm với sự phổ biến của  dịch vụ nội dung số, chúng ta cũng chứng kiến sự gia tăng của các hiện tượng tin giả, tin không chính xác, nội dung không lành mạnh vói trẻ em, nội dung đi lệch chuẩn văn hoá đạo đức nói chung. Với mong muốn thúc đẩy  chính sách quản lý dịch vụ internet và thông tin trên mạng được xây dựng dựa trên nguyên tắc hài hoà lợi ích kinh tế, tất cả đề xuất kiến nghị gửi đến Bộ thông tin truyền thông là cơ quan soạn thảo để cân nhắc,tham khảo hoàn thiện dự thảo nghị định sao cho phù hợp với xu thế quản lý phát triển internet hiện nay."

Nhấn mạnh về sự bùng nổ của nền kinh tế số ,đặc biệt là trong thời gian giãn cách xã hội vì đại dịch vừa qua, Giám đốc Công ty Luật Rouse Legal Việt Nam Vũ Thị Hồng Yến dẫn chứng :hiện VN có hơn 1.700 trang tin điện tử tổng hợp được cấp phép, 829 trang mạnh xã hội được cấp phép, 1.000 trò chơi điện tử được cấp quyết định duyệt nội dung và 9.756 trò chơi điện tử trên mạng được cấp giấy xác nhận thông báo phát hành. Sự phát triển của nền tảng truyền thông mạng xã hội đã bùng nổ với số lượng nội dung được tạo ra trên các nền tảng như Facebook, youtube, tiktok,instagram.. với gần 2,8 tỉ lượt tải về kho ứng dụng điện thoại, trong khi đó, thị trường trò chơi điện tử trên mạng cũng đầy triển vọng với doanh thu là 522 triệu USD thu hút 20.000 người lao động trong năm 2020. Tuy nhiên, môi trường internet tại VN đang gặp nhiều khó khăn thách thức, đặc biệt liên quan đến vấn đề tin giả, sai sự thật, nội dung vi pham pháp luật hình sự, hành chính và sở hữu trí tuệ. Theo đó, với dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 72 của Bộ thông tin truyền thông, Bà Yến cho rằng cần có quy định xử lý mạnh tay đối với các vụ việc liên quan đến tranh chấp tên miền: "Do tốc độ lan truyền thông tin trên internet rất nhanh, nhu cầu ngăn chặn trang web hiển thị nội dung vi phạm là yêu cầu rất cấp bách. Trong dự thảo lần 2 này, Bộ thông tin truyền thông có đưa vào biện pháp tạm ngừng sự hoạt động tên miền. Tuy nhiên, do xử lý tranh chấp tên miền có liên quan đến thẩm quyền Bộ thông tin truyền thông lẫn Bộ khoa học công nghệ. Do đó, theo chúng tôi nên chăng đưa thêm vai trò thanh tra của Bộ Khoa học công nghệ trong quá trình xử lý vi phạm."

Cũng ở góc nhìn về vấn đề an ninh, an toàn thông tin, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông Nguyễn Quang Đồng cho rằng: đây là vấn đề trọng tâm mà doanh nghiệp VN cũng như các cơ quan chức năng rất quan tâm. Dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 72 của Bộ thông tin truyền thông đặt ra chính là để xử lý vấn đề này. Ông đưa ra khuyến nghị rằng đối với quy định dịch vụ dữ liệu và lưu trữ dữ liệu trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 72: "Các pháp lý liên quan đến thông tin dữ liệu người dùng nên tuân thủ theo hướng bảo vệ dữ liệu cá nhân, còn trong Nghị định 72 sửa đổi chỉ cần tuân thủ nguyên tắc khi có hoạt động vi phảm xảy ra, có yêu cầu văn bản hợp lệ từ cơ quan nhà nước, các đơn vị cung cấp dịch vụ nội dung thông tin bao gồm trung tâm dữ liệu có nghĩa vụ đáp ứng, chứ không cần quy định yêu cầu doanh nghiệp lưu dữ liệu ở đâu là do doanh nghiệp tự chọn."

Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam Vũ Hoàng Liên nêu quan điểm để phát triển kinh tế số, nội dung số chính là vua, là thống trị vì đích đến cuối cùng vẫn là giá trị tiêu dùng mà cụ thể đó là thông tin. Đây là một tiềm năng rất mạnh trước sự phát triển vũ bão của mạng xã hội, của  thương mại điện tử. Nhưng tiềm năng để người VN phát triển nội dung số , để tiêu dùng trên toàn cầu còn lớn gấp bội , trong khi chúng ta lại phát triển theo hướng bảo vệ thị trường tiêu dùng số. "Nếu Việt Nam chuyển sang quốc gia sản xuất công nghiệp, xuất khẩu gồm công nghệ thông tin, công nghệ số, nội dung số  thì sẽ khai thác tối đa thị trường, cơ hội lớn gấp bội. Lúc đó bảo vệ thị trường chưa phải vấn đề lớn. Khi chúng ta mở ra được với thế giới, hoà nhập thế giới, khai thác tối đa thị trường bên ngoài VN, thì vấn đề bảo vệ bản quyền, sở hữu trí tuệ, dịch vụ qua biên giới, đặt dữ liệu ở đâu, kể cả vấn đề pháp lý sẽ có nhìn nhận khác đi rất nhiều. "

Đồng tình với quan điểm của ông Liên, Chuyên gia kinh tế trưởng Michael Mandel, Phó Chủ tịch Viện Chính sách tiến bộ Hoa Kỳ nhấn mạnh cần hiểu rõ tiềm năng của Việt Nam: "Chúng ta cần phải tận dụng cơ hội trong bối cảnh bùng nổ công nghệ thông tin và để tận dụng cơ hội trong bối cảnh hiện nay thì Việt Nam phải hướng đến xuất khẩu, tham gia thương mại toàn cầu, có tầm nhìn trọng tâm hơn."

Với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 72, giới chuyên gia đánh giá cao sự cầu thị, sự nỗ lực của Bộ thông tin truyền thông trong việc soạn thảo đổi mới các quy định pháp lý, tham vấn, lấy ý kiến từ các bộ ngành, doanh nghiệp sao cho phù hợp với xu thế phát triển và quản lý internet hiện nay trên thế giới, đồng thời kì vọng nghị định sẽ đảm bảo tính khả thi, hiệu quả sau khi được ban hành,  đảm bảo xây dựng môi trường internet lành mạnh với cộng đồng, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho kinh tế số phát triển, góp phần thực hiện thành công chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế số - xã hội số đến năm 2025, tầm nhìn 2030.