Dù đã thông báo trước, nhưng động thái của chính quyền Mỹ vẫn tạo ra một “cú sốc” với toàn Trung Đông và thế giới Arab. Ngay lập tức, các nước Arab đã lên tiếng chỉ trích quyết định này của Mỹ và cảnh báo “chiến tranh tôn giáo” sẽ bùng phát. Giới phân tích nhận định với động thái từ phía Mỹ, rất có thể sẽ châm ngòi cho mồi lửa xung đột mới tại Trung Đông. Bình luận của nhà báo Nguyệt Minh:
Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 6/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Mỹ chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh “Trong 7 thập niên qua, nhân dân Israel đã xây dựng một quốc gia nơi mà người Do thái, Hồi giáo, Ky tô giáo, và những người thuộc đủ mọi tín ngưỡng được tự do sống và thờ phượng, theo lương tâm và niềm tin tín ngưỡng của họ. Tuy nhiên, sau hơn 2 thập kỷ qua, chúng ta đã không tiến gần tới một thỏa thuận hòa bình giữa Ixraen và Palestin”. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn duy trì cam kết sâu sắc với nỗ lực giúp tạo điều kiện cho một hiệp định hòa bình khả dĩ ‘được cả Israel và người Palestine chấp nhận. Cùng với tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Ixraen, ông Trăm cũng yêu cầu bộ Ngoại giao Mỹ tiến hành chuẩn bị di chuyển sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem, cho rằng điều này sẽ đóng góp cho hòa bình ở khu vực.
Việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và di dời Đại sứ quán Mỹ từ Ten Avip về khu vực này của Tổng thống Trump, ngay lập tức đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của dư luận cả trong nước lẫn cộng đồng quốc tế. Lãnh đạo các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, Liên đoàn Arập, Liên minh châu Âu, các nước Ả rập… đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ hành động của Mỹ. Giới phân tích cho rằng, việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel được xem là hành động đi ngược lại chính sách Trung Đông của các chính quyền Mỹ tiền nhiệm, có nguy cơ đẩy mâu thuẫn Palestine-Israel vào vòng xoáy bạo lực mới, hủy hoại tiến trình đàm phán hòa bình, đẩy căng thẳng khu vực leo thang và là sự khiêu khích nghiêm trọng đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Với quyết định này, ông Donald Trump cũng là Tổng thống Mỹ đầu tiên công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel kể từ khi Nhà nước Do Thái được thành lập năm 1948.
Trên thực tế, quyết định của ông Trump được cho là không dựa trên bất cứ một tính toán ngoại giao nào mà chỉ đơn thuần là thực hiện cam kết trong chiến dịch tranh cử Tổng thống năm ngoái. Việc ông Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel được cho là bằng chứng cho thấy Mỹ thay đổi chính sách Trung Đông, từ bỏ lập trường trung lập, công khai ủng hộ Nhà nước Do Thái.
Từ trước đến nay, chủ quyền tại Jerusalem luôn là vấn đề hết sức nhạy cảm và là tâm điểm của cuộc xung đột Israel - Palestine. Israel coi Jerusalem là thủ đô của mình, trong khi người Palestine muốn khu vực Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai của họ. Lật lại lịch sử, năm 1947, khi Israel lập quốc, LHQ đã đề xuất trao 56,47% lãnh thổ Palestine để thành lập nhà nước Do Thái và 43,53% để thành lập nhà nước Ả rập, còn Jerusalem nằm dưới sự quản lý của LHQ. Tuy nhiên, người Palestine đã không chấp nhận đề xuất này và do đó, Jerusalemluôn trở thành tâm điểm tranh chấp giữa các bên cho đến khi Israel chiếm hoàn toàn Jerusalem sau cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967.
Có thể nói, Jerusalem chính là tâm điểm xung đột giữa các tôn giáo lớn khi Israel đại diện cho Do Thái Giáo và Thiên Chúa Giáo trong khi Palestine đại diện cho thế giới Hồi Giáo. Trong khi Israel tuyên bố sẽ không bao giờ từ bỏ Jerusalem, thì Palestine luôn coi Jerusalem là thủ đô của mình. Chính vì thế, Jerusalem được coi là vấn đề gai góc nhất trong các hồ sơ Trung Đông.
Vì vậy, các nhà phân tích nhận định, quyết định của Tổng thống Mỹ sẽ gây căng thẳng trong khu vực, gây ra sự tức giận cho thế giới Hồi giáo, người Arập và thúc đẩy chia rẽ, hận thù trên toàn thế giới. Nhiều chuyên gia cho rằng quyết định của Mỹ đã động chạm tới vấn đề nhạy cảm nhất đó là tôn giáo với khoảng 1,5 tỷ người Hồi giáo trên toàn thế giới. Sau quyết định này, rất có thể người Hồi giáo trên toàn thế giới sẽ khởi xướng một làn sóng mới chống lại người Mỹ, cũng như các lợi ích của Mỹ ở nước ngoài. Quyết định vừa nêu cũng có thể sẽ đặt dấu chấm hết cho tiến trình hòa bình Trung Đông, vốn được các chính quyền Mỹ trước đó và nhiều nước khác như Liên minh châu Âu, cộng đồng Hồi giáo, thế giới Ả rập ủng hộ.
Về phần mình, nội bộ Mỹ cũng đã chia rẽ xung quanh quyết định của Tổng thống Donald Trump. Một số ý kiến ủng hộ trong chính quyền Mỹ cho rằng quyết định của Tổng thống chỉ là sự thừa nhận về lịch sử và hiện tại, không có bất kỳ ảnh hưởng nào đến đường biên giới quốc gia của hai nhà nước tương lai. Tuy nhiên, hầu hết quan điểm của giới chức và chuyên gia Mỹ đều nhận định các cuộc phản đối tại khu vực sẽ bùng phát, đẩy nhân viên ngoại giao và quân đội Mỹ vào nguy hiểm cũng như tạo điều kiện cho các nhóm vũ trang cực đoan phát triển, tuyên truyền chống Mỹ. Không chỉ vậy, quyết định đi ngược với quan điểm của cộng đồng quốc tế cũng sẽ khiến nước Mỹ và chính quyền Tổng thống Doanld Trump đứng trước nguy cơ bị cô lập nhiều hơn. Trong một diễn biến mới nhất, Liên đoàn A-rập và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo dự kiến sẽ họp khẩn vào ngày 10/12 tới, nhằm tìm giải pháp đáp trả lại quyết định của Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Trong khi đó, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo cũng sẽ nhóm họp ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào ngày 13/12 tới nhằm phối hợp phản ứng với quyết định của Mỹ đối với Jerusalem.
Như vậy, sau quyết định của Mỹ công nhận Giê-ru-sa-lem là thủ đô của Israel, tình hình Trung Đông trở nên đặc biệt căng thẳng. Quan hệ và niềm tin của các nước đồng minh A-rập với Mỹ chắc chắn sẽ giảm sút. Theo các nhà phân tích, tình hình khu vực sẽ diễn biến phức tạp hơn với những diễn biến khó lường, nhất là ở Syria, Yemen, Iraq nơi mà Mỹ có sự hiện diện quân sự cũng như can dự vào cuộc chiến ở đây.
