Đánh dấu sự ghi nhận của tổ chức toàn cầu lớn nhất hành tinh và cộng đồng quốc tế đối với một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, tự do và dân chủ. Sự kiện này cũng đánh dấu mốc quan trọng đối với tiến trình hội nhập và công cuộc xóa đói giảm nghèo của Việt Nam.
Nhìn lại 40 năm gia nhập Liên hợp quốc, có thể thấy Việt Nam đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, cùng đóng góp vào những nỗ lực cải tổ của LHQ, qua đó khẳng định vị thế và vai trò của mình đối với cộng đồng quốc tế.
Ngày 14/1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi một bức điện đến Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc đề nghị về việc Việt Nam gia nhập LHQ, thể hiện sự coi trọng của Việt Nam đối với tổ chức toàn cầu này ngay từ ngày đầu mới giành được độc lập. Nhưng do những yếu tố lịch sử, hơn 30 năm sau, ngày 20/9/1977, Việt Nam mới chính thức trở thành thành viên thứ 149 của Liên hợp quốc. Với cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, Việt Nam đã đóng góp vào nguyện vọng chung của các nước là mong muốn hòa bình, ổn định, độc lập. Chính cuộc đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam đã đóng góp vào việc Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết số 1514 (ban hành ngày 14/12/1960) về việc trao trả độc lập cho các nước thuộc địa, dân tộc thuộc địa. Nghị quyết 1514 tạo ra làn sóng của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới, buộc các nước thực dân đô hộ phải trao trả độc lập cho các thuộc địa, kéo theo đó là sự gia tăng nhanh chóng về số lượng thành viên của Liên hợp quốc trong những năm 60 thế kỷ trước.
Từ những ngày đầu gia nhập Liên hợp quốc đến nay, Việt Nam ngày càng chủ động và tích cực tham gia vào nhiều lĩnh vực hoạt động của LHQ. Với việc đảm nhận thành công vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009, thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014-2016, Việt Nam đã và đang tích cực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ, gửi các sỹ quan tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ tại nhiều điểm nóng quốc tế. Các sáng kiến về cải tổ LHQ; Sáng kiến Thống nhất hành động- Một LHQ; Ngôi nhà Xanh chung LHQ tại Việt Nam là ngôi nhà chung đầu tiên của Liên hợp quốc trên thế giới, chính là đóng góp cụ thể, nổi bật của Việt Nam vào công cuộc cải tổ LHQ.
Trước khi đến thăm Việt Nam năm 2015, nguyên Tổng thư ký LHQ Ban Ki Moon nhấn mạnh rằng “Việt Nam là một trong những thành viên tích cực của LHQ và ông rất vui lại được đến thăm Việt Nam”. Ông cũng đã đã cảm ơn Việt Nam vì Việt Nam đã ủng hộ sáng kiến cải cách “Một LHQ”. Trước đó, trong chuyến thăm Việt Nam tháng 5/2006, nguyên Tổng thư ký Liên hợp quốc Kofi Annan cũng đã dành 3 ngày để thăm Hà Nội. Ấn tượng về hình ảnh một vị Tổng thư ký Liên hợp quốc tươi cười đi dạo phố cổ, đi thăm Văn Miếu Quốc Tử Giám và vẫy tay chào người dân thủ đô. Đây có lẽ là một trong những hình ảnh đẹp nhất về mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và LHQ.
Nhìn lại chặng đường 40 năm gia nhập LHQ, có thể nói rằng, Việt Nam đã từng bước chuyển từ việc tham dự các hội nghị đến việc tham gia một cách tích cực, chủ động vào các cơ chế của LHQ. LHQ và cộng đồng quốc tế từng nhiều lần đánh giá cao sự đóng góp nhiều mặt của Việt Nam, coi Việt Nam là quốc gia sử dụng hiệu quả nhất các nguồn giúp đỡ viện trợ, trở thành điển hình của nhiều chương trình của LHQ. Việc Việt Nam thực hiện thành công các Mục tiêu thiên niên kỷ cũng là đóng góp cho những mục tiêu chung của LHQ, đồng thời cho thấy LHQ đặt ra các mục tiêu và các nước có thể thực hiện được như trường hợp của Việt Nam. Việt Nam cũng đã đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng và thực thi các hiệp ước, công ước của LHQ và xây dựng một thể chế đa phương toàn cầu công bằng, minh bạch, hiệu quả, đáp ứng nguyện vọng chung của nhân loại. Trả lời báo chí mới đây, Điều phối viên Thường trú LHQ ông Ca-mal Man-hô-tra (Kamal Malhotra) nhận định “ Việt Nam là nước dẫn đầu trong việc thực hiện sáng kiến Một LHQ. Việt nam có thể mang đến những kinh nghiệm tốt để giúp cải tổ LHQ”.
Nhìn lại bốn thập kỷ qua, Việt Nam và LHQ đã luôn nỗ lực vun đắp, xây dựng mối quan hệ hợp tác ngày càng tốt đẹp với những kết quả tích cực và nhiều tiềm năng phát triển. Việt Nam luôn trân trọng sự hỗ trợ và đồng hành của LHQ trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động như hiện nay, LHQ ngày càng có vai trò lớn hơn trong việc duy trì hòa bình ổn định toàn cầu, với việc phát huy vai trò lớn hơn trong việc thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, luật pháp quốc tế, giải quyết hoà bình các cuộc xung đột và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.
Là thành viên có trách nhiệm và tích cực của LHQ, Việt Nam sẽ sát cánh cùng các nước thành viên khác đề cao các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, thúc đẩy các mối quan hệ quốc tế công bằng, bình đẳng, hữu nghị và hợp tác giữa các dân tộc, bảo đảm lợi ích chính đáng của tất cả các nước, nhất là các nước đang phát triển.
Năm 2017 này đã và đánh dấu nhiều mốc quan trọng trong mối quan hệ Việt Nam-LHQ. Hiện, Việt Nam ứng cử vào vị trí thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021. Nếu được cộng đồng quốc tế tín nhiệm bầu vào vị trí này, chắc chắn Việt Nam sẽ có những đóng góp tích cực và thực chất vào những nỗ lực của LHQ trong việc giữ gìn hòa bình, an ninh quốc tế, qua đó nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội thế giới.
Nguyệt Minh
