Xây dựng nông thôn mới được Thành phố xác định là một tiến trình, vì thế đòi hỏi mọi chủ thể tham gia phải kiên trì, bền bỉ bám sát mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, văn hóa tinh thần cho nông dân và cư dân nông thôn. Những kết quả làm được vừa qua có thể xem là ấn tượng bởi sự chung sức, chung lòng. Bình luận của Quốc Minh.
Sau gần 7 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, thành phố Hồ Chí Minh đạt nhiều kết quả ấn tượng. Ấn tượng không chỉ từ những con số, các tiêu chí đạt được mà còn ở sự đồng lòng quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân, doanh nghiệp. Ý Đảng, lòng dân hòa quyện vào nhau hình thành sức mạnh tổng hợp xây dựng nông thôn mới. Trước hết, trong điều kiện kinh phí của trung ương có hạn, Thành phố đã huy động hiệu quả các nguồn lực để xây dựng nông thôn mới. Số tiền huy động được gần 48.000 tỉ đồng trong bối cảnh kinh tế chung còn khó khăn là một thành công ngoài mong đợi, trong đó ngân sách chi 1 đồng thì huy động được gần 4 đồng. Đặc biệt có những lúc ngân sách chi 1 đồng thì huy động được đến 33 đồng từ tín dụng, người dân và doanh nghiệp. Bước đầu xây dựng nông thôn mới cũng tác động nâng thu nhập bình quân trong năm của một người dân khu vực nông thôn trên 43 triệu đồng. Cách đây 2 năm, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định công nhận 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới là Củ Chi, Nhà Bè và Hóc Môn.
Nông thôn Thành phố là vùng ven của đô thị đặc biệt với những đặc thù như quy mô dân số cao, đô thị hóa mạnh mẽ, diện tích đất nông nghiệp giảm nhanh, quy mô sản xuất nông hộ còn nhỏ lẻ, việc bảo vệ cảnh quan môi trường trong quá trình phát triển đô thị còn nhiều thách thức. Từ đó, khi xây dựng mô hình nông thôn mới, Thành phố đã phải cân nhắc và thực hiện hàng loạt giải pháp để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, hướng đến mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, văn hóa tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn. Và như vậy, mục tiêu xây dựng nông thôn mới của Thành phố không chỉ thuần túy về sản xuất nông nghiệp hay nâng cao thu nhập mà quan trọng hơn là tạo tiền đề và nền tảng để người dân được hưởng thụ đời sống văn hóa tinh thần, nâng cao dân trí, nhận thức văn hóa... một cách đầy đủ. Thành phố đầu tư hơn 8.000 công trình cơ sở hạ tầng xây dựng hệ thống thủy lợi, trường học, cơ sở y tế, cầu đường giao thông, nhà ở, thiết chế văn hóa… tức là những điều kiện vật chất cơ bản nhất để giúp nhân dân cải thiện cuộc sống, đáp ứng các tiêu chí của nông thôn mới.
Từ những giải pháp mà Thành phố đề ra, phương pháp thực hiện tác động trực tiếp, gắn bó và đáp ứng nhu cầu thiết thân nhất của đại bộ phận cư dân nông thôn. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, vai trò của cấp ủy đảng cơ sở trong lãnh đạo, tuyên tuyền, vận động đã nhận được sự đồng thuận của nhân dân, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới trong những năm qua. Con số ấn tượng gần 20.000 hộ dân trên địa bàn 56 xã xây dựng nông thôn mới tự nguyện hiến đất xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với hơn 2 triệu mét vuông, có giá trị gần 1.500 tỷ đồng một lần nữa thể hiện sự đồng lòng của dân trong bối cảnh “tấc đất tấc vàng”. Và cũng cho thấy người dân đã không tính toán, đặt nặng chuyện thiệt hơn. Sự tự nguyện này cũng thể hiện cấp ủy đảng cơ sở đã làm cho người dân nhận thức được rằng việc hiến đất đó nhằm góp phần nâng cao đời sống và hưởng thụ của chính mình.
Từ những yêu cầu của tiến trình xây dựng nông thôn mới, Thành phố đã tập trung đầu tư cho công tác đào tạo nghề và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Đó là đưa nền kinh tế nông nghiệp truyền thống giá trị thấp, sang nền kinh tế nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh để tạo ra những sản phẩm có chất lượng và hiệu quả kinh tế cao, gia tăng chuỗi giá trị. Trong đó, chú trọng chuyển đổi dần quy mô sản xuất nông hộ nhỏ lẻ, chưa tập trung sang mô hình trang trại, hợp tác xã, liên kết, doanh nghiệp… để gia tăng thu nhập. Theo tính toán, giá trị thực tế 1 hec ta đất canh tác, giá trị gia tăng ngành nông nghiệp và giá trị sản xuất nông nghiệp của thành phố đều tăng gần 2 lần trở lên so với bình quân cả nước. Về phát triển sản xuất, giảm nghèo, nhiều địa phương đã có cách làm hay, năng động, sáng tạo, góp phần tăng thu nhập, giúp dân làm giàu. Phong trào thi đua “Thành phố chung sức xây dựng nông thôn mới” huy động và khai thác được nhiều nguồn lực cùng hỗ trợ, tạo thành sức mạnh tổng hợp làm thay đổi diện mạo ở cả 5 huyện ngoại thành, kéo gần khoảng cách giữa khu vực ngoại thành và nội thành.
Thực tế đã chứng minh, việc chú trọng thực chất trong xây dựng nông thôn mới và xác định lộ trình, phương pháp gắn với từng bước đi thích hợp, đúng hướng đã làm cơ sở cho kết quả của chương trình xây dựng nông thôn mới hôm nay. Tuy nhiên, theo Quyết định số 558 của Thủ tướng Chính phủ ban hành hồi tháng tư năm 2016 về tiêu chí huyện nông thôn mới và quy định thị xã, thành phố trực thuộc các tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới thì 5 huyện của Thành phố hiện nay đều chưa đạt chuẩn. Điều này không có nghĩa “làm lại từ đầu” mà là nỗ lực cao hơn để nâng chất các tiêu chí hướng đến những giá trị bền vững. Thành phố hoạch định lộ trình hoàn thành 30 xã đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2018, hoàn thành 26 xã còn lại cùng 3 huyện đạt chuẩn trong năm 2019 và năm 2020 hoàn thành cả 5 huyện.
Quan điểm của Thành phố về xây dựng nông thôn mới là một tiến trình, phải thường xuyên kiên trì, bền bỉ, không nóng vội, chạy theo thành tích. Nói cách khác, trong điều kiện cụ thể phải “liệu cơm gắp mắm”, “ăn chắc mặc bền” để đạt thực chất. Có nghĩa là, mỗi việc làm, mỗi hành động phải nhằm hiện thực hóa mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân vùng nông thôn, cả vật chất lẫn tinh thần. Vậy nên, việc chú trọng nâng cao năng lực, chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị từ các huyện, bổ sung đội ngũ cán bộ có năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp, nông thôn cũng cần phải làm quyết liệt. Nông dân một lần nữa được đặt ở vị trí trung tâm, vừa là chủ thể, vừa là người thực hiện, đồng thời cũng là người thụ hưởng. Thành phố đã hoàn thành cơ bản các tiêu chí nông thôn mới, tạo dựng được nền tảng căn bản, đây là tiền đề, là động lực để ngoại thành phát triển trong tương lai gần. Rõ ràng, khi ý Đảng, lòng dân cùng một hướng, tạo nên sức mạnh tổng hợp thì khó khăn, thử thách nào cũng vượt qua được.
