Tốt nghiệp đại học ngành Văn hóa (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) nhưng tác giả trẻ Vĩnh Thông không chọn tìm kiếm cơ hội việc làm tại Thành phố mà quyết định quay về An Giang để tiếp tục con đường nghiên cứu văn hóa, tôn giáo vùng đất thượng châu thổ. Đó là cách mà theo Vĩnh Thông là theo đuổi đam mê nghiên cứu, giới thiệu nét đặc sắc của vùng đất nơi mình sinh ra đến cho nhiều người được biết và cũng là cách mà người trẻ muốn cống hiến cho sự phát triển của quê hương.
Càng đi sâu, càng viết nhiều, tác giả 9x Vĩnh Thông mới cảm nhận được hết sự thôi thúc viết về quê hương, về con người, về văn hóa vùng đất mình sinh sống. Tác phẩm mới nhất có tên “Dấu ấn thượng châu thổ” sẽ cung cấp cho độc giả cái nhìn khái quát về văn hóa vùng biên giới tây nam, từ giải thích tên gọi, địa lí đến dấu ấn văn hóa của những tộc người. Vượt qua những áp lực, vượt qua những khó khăn đối với người trẻ khi tiếp cận với mảng văn hóa rộng, đòi hỏi kiến thức sâu, có phương pháp tiếp cận khoa học, Vĩnh Thông đã dần chinh phục được độc giả. Vinh dự nhận giải Tác giả trẻ Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam năm 2018, trước đó là giải nhất cuộc thi văn chương Thủ Khoa Nghĩa (năm 2015), hiện, tác giả Vĩnh Thông tiếp tục miệt mài trên con đường sáng tác, con đường nghiên cứu, nhằm có nhiều tác phẩm đóng góp cho người đọc hiểu thêm về vùng đất quê hương.
Phóng viên Ngọc Bích có cuộc trao đổi với tác giả Vĩnh Thông về tác phẩm “Dấu ấn thượng châu thổ” do Nhà xuất bản Tổng hợp phát hành:
*VOH: Cảm ơn tác giả Vĩnh Thông rất nhiều đã dành thời gian cho chương trình hôm nay. Và mới đây quyển sách thứ tám của bạn, đó là “Dấu ấn thượng châu thổ” – tác phẩm viết về văn hóa. Xin mời tác giả Vĩnh Thông chia sẻ thêm cho thính giả được biết về tác phẩm này?
Tác giả Vĩnh Thông: Chào chị và chào thính giả. Cuốn sách “Dấu ấn thượng châu thổ” của mình thì tập hợp những bài nghiên cứu mà mình đã viết khoảng vài năm gần đây. Trong đó nó có nhiều mảng đề tài khác nhau, và xoay quanh vùng đất địa lí học gọi là vùng đất thượng châu thổ, tức là vùng Sông Cửu Long chảy vào Việt Nam đầu tiên, ở vùng biên giới tây nam. Đây là vùng tương đối cao ở sông Cửu long nên người dân đến khai phá thì họ không ưu tiên chọn vùng đất này. Tuy nhiên, sau mấy trăm năm sinh sống ở đây, thì họ đã xây dựng lên nhiều giá trị văn hóa rất đặc biệt. Trong đó, nổi bật là mảng tín ngưỡng tôn giáo. Rất nhiều tôn giáo bản địa được ra đời. Rồi bên cạnh đó là các hình thái tín ngưỡng được phát sinh. Cho nên nó đã tác động đến các giá trị văn hóa khác của nhân dân vùng này. Và mục đích của mình khi nghiên cứu về vùng đất này cũng hay chú ý đến mảng tín ngưỡng tôn giáo đó cũng như các giá trị mà cộng đồng dân cư ở đây đã kiến tạo nên. Bên cạnh đó, trên vùng đất này còn có sự chung sống hòa hợp của nhiều tộc người: Việt, Hoa, Khmer, Chăm… và không chỉ mỗi tộc người duy trì nền văn hóa riêng của họ mà họ còn đón nhận lẫn nhau, chia sẻ, dung hòa để tạo nên diện mạo chung cho văn hóa địa phương rất độc đáo.
*VOH: Đối với các tác giả trẻ, khi đến con đường sáng tác thì họ sẽ chọn thơ, văn để bộc lộ suy nghĩ của mình, Vĩnh Thông cũng không là ngoại lệ đó vì trước đó vì trước đó bạn cũng có nhiều tập thơ, tập truyện ngắn, tản văn. Nhưng đến quyển sách thứ 8 lại là quyển sách nghiên cứu về văn hóa. Để nghiên cứu về văn hóa thì đòi hỏi rất nhiều về kiến thức và đặc biệt là niềm say mê. Không biết tại sao lại có sự chuyển hướng này?
Tác giả Vĩnh Thông: Trước đây mình có sáng tác văn thơ và có xuất bản sách. Sau đó mình có niềm đam mê với lĩnh vực văn hóa. Đến lúc học Đại học thì mình chọn học ngành văn hóa học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Trong thời gian học, mình được tiếp thu rất nhiều tri thức mới cũng như những phương pháp nghiên cứu về văn hóa. Và điều đó càng thúc đẩy niềm đam mê của mình hơn nữa. Cho nên tiếp tục có nhiều bài nghiên cứu ra đời và được tập hợp vào quyển sách này.
*VOH: Trong quá trình mình viết thì nguồn tài liệu, nguồn cứ liệu rất quan trọng.
Tác giả Vĩnh Thông: Đúng. Nguồn tư liệu rất quan trọng. Trong đó các nhà nghiên cứu chia làm hai mảng. Đó là nguồn tư liệu mình thu thập từ thực tế và nguồn tư liệu mình tham khảo từ các nhà nghiên cứu đi trước. Mình sẽ đối chiếu lại, xem cái nào hợp lý hơn, cái nào có thể sử dụng được. Tương tự như thế thì mình cũng đi điền dã, đi tìm hiểu các giá trị văn hóa vùng miền, mình đọc thêm nhiều tài liệu. Các tài liệu của các tác giả đi trước đôi khi họ cũng bỏ công sức ra để giải thích rất nhiều vấn đề nhưng do hạn chế của thời đại chiến tranh hoặc thời đại khó khăn của đất nước thì họ chưa có điều kiện đào sâu vào vấn đề đó. Cho nên với sự đối chiếu của mình, từ thực tế và các tài liệu đó, thì tiếp tục khai thác thêm những điều mà các thế hệ đi trước đã bỏ trống.
*VOH: Và trong quá trình mình thực hiện những bài nghiên cứu văn hóa như thế này, đặc biệt là dành cho vùng đất thượng châu thổ thì nó có những khó khăn hay không?
Tác giả Vĩnh Thông: Ban đầu khi mình mới viết thì chủ yếu dựa vào kiến thức từ sách vở, từ thực tế mà chưa áp dụng nhiều những kiến thức phương pháp khoa học. Sau này khi mình bắt đầu học nhiều hơn, tiếp xúc nhiều thầy cô thì dĩ nhiên cũng tiếp nhận những phương pháp từ họ. Đó là những bài học rất quí giá để vận dụng vào nghiên cứu văn hóa. Trong đó có một số đề tài được các thầy cô gợi cảm hứng, thì mình tìm hiểu và đào sâu hơn.
*VOH: Và sắp tới Vĩnh Thông tiếp tục con đường nghiên cứu về văn hóa hay như thế nào?
Tác giả Vĩnh Thông: Miền tây là quê hương của mình và còn rất nhiều đề tài mình ấp ủ. Theo như dự kiến trong năm nay mình sẽ tiếp tục xuất bản một tác phẩm nữa về văn hóa. Mình là người có niềm đam mê văn hóa nên lúc nào đi sáng tác cũng cố gắng tìm kiếm những giá trị văn hóa của các cộng đồng. Thứ nhất là văn hóa các tộc người thiểu số, thứ hai là các địa phương có niên đại thành lập lâu năm, tìm xem những giá trị xưa cũ còn cuốn hút với những người đương đại. Đề tài đó không chỉ phục vụ cho nghiên cứu mà có thể nói đó là chất liệu để mình chuyển tải nó vào thể loại đòi hỏi nhiều cảm xúc.
*VOH: Xin được cảm ơn bạn Vĩnh Thông rất nhiều. và hy vọng sắp tới bạn đọc sẽ có được trong tay của mình có nhiều tác phẩm của bạn Thông, đó là các tác phẩm viết về văn hóa.
