Đến nay dịch bệnh đã xảy ra tại 29 xã của 16 huyện thuộc 8 tỉnh: Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Vĩnh Long, Hậu Giang, Đồng Tháp, An Giang và Kiên Giang. Tổng số heo mắc bệnh và buộc phải tiêu hủy là hơn 4.800 con. Theo nhận định từ cơ quan chức năng, tình hình dịch tả heo châu Phi tại phía Nam đang diễn biến rất phức tạp, nguy cơ phát sinh, phát tán và lây lan mầm bệnh ở các vùng chăn nuôi rất cao bởi bất lợi của thời tiết. Bên cạnh đó, đặc điểm địa hình kênh rạch, tình trạng giết mổ lậu cũng là một trong những nguy cơ cao xâm nhiễm dịch bệnh vào các cơ sở chăn nuôi tập trung quy mô lớn. Trước tình hình này, Phóng viên VOH phỏng vấn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường.
Chiều 26/5, Sóc Trăng đã tiêu hủy trên 2,5 tấn lợn bị bệnh dịch tả lợn Châu Phi (Ảnh: LĐO)
VOH: Trước hết xin ông nhận định tình hình dịch tả heo châu Phi hiện nay ra sao, đặc biệt ở khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ?
Ông Nguyễn Xuân Cường: Chúng ta biết dịch tả heo châu Phi là loại bệnh rất nguy hiểm và bắt đầu từ ngày 01/02/2019 thì bệnh xuất hiện đầu tiên ở nước ta tại tỉnh Hưng Yên. Cho đến giờ phút này ngay các tỉnh đồng bằng Nam bộ chúng ta thì dịch cũng đã xảy ra. Mặc dù quy mô hiện nay nhỏ lẻ, đến giờ phút này cả Đông Nam bộ và Tây Nam bộ đã có 8 tỉnh, 16 huyện, 29 xã với tổng số đầu heo bị tiêu hủy vào khoảng 4.840 con. Như vậy với số đầu heo bị bệnh hiện nay trên tổng đàn heo khu vực này chỉ chiếm 0,08%. Mặc dù số lượng này là nhỏ nhưng chúng tôi đánh giá thời gian tới sẽ rất nguy hiểm.
VOH: Vì sao ông lại nhận định như vậy dù tỉ lệ heo nhiễm bệnh chỉ ở mức chưa đến 0,1%?
Ông Nguyễn Xuân Cường: Bởi vì một là trong các tỉnh Tây Nam bộ thì quy mô hộ nhỏ lẻ rất là nhiều. Thứ hai đây là vùng đất đặc thù rất thấp. Thứ ba nữa là thời tiết hiện này vào mùa mưa vùng này. Mà đây là những điều kiện rất lý tưởng để bệnh dịch tả phát triển.
Và hiện nay khẳng định rằng con đường lây lan, lan truyền bệnh này rất đa dạng, phong phú, phức tạp. Mà 13 tỉnh Tây Nam bộ chúng ta sông nước như thế này thì tốc độ lan truyền sẽ rất nhanh. Do vậy chúng tôi dự báo thời gian tới, với điều kiện thời tiết như hiện nay, nguồn bệnh như thế này, tình hình sẽ rất phức tạp. Một là sẽ phát triển nếu chúng ta không khống chế tốt thì toàn bộ những địa phương còn lại sẽ chịu dịch bệnh. Điểm thứ hai là những hộ chăn nuôi lớn rồi bệnh cũng sẽ phát triển vào. Chính vì vậy sẽ gây nên những tác hại rất là lớn.
VOH: Theo ông chúng ta cần phải thực hiện khẩn trương những giải pháp ra sao?
Ông Nguyễn Xuân Cường: Phương án tới đây là đề nghị tất cả các địa phương tổng rà soát lại kịch bản ứng phó với dịch này để hoàn thiện một cách tích cực nhất. Đó là điểm thứ nhất.
Điểm thứ hai là có những giải pháp bao trùm nổi lên. Đó là an toàn sinh học là biện pháp phòng tốt nhất hiện nay. Xử lý môi trường tổng thể, an toàn sinh học cho tất cả các cơ sở nuôi từ hộ nhỏ đến hộ lớn. Đây là bài học nhãn tiền rút ra, vừa rồi ở đâu làm tốt thì rõ ràng hạn chế được bệnh. Phải tuyên truyền theo từng hộ gia đình, phải lấy hộ gia đình làm chính.
Điểm thứ ba là tất cả các mặt từ công tác thú y cho đến công tác chỉ đạo, cho đến tổ chức thực hiện, cho đến điều kiện đảm bảo là từng địa phương phải tự hoàn chỉnh. Từ cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh thành phố phải tổng ra soát lại. Trên cơ sở đó chúng ta vào cuộc một cách quyết liệt thì mới mong hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cũng như tình hình lây lan của dịch bệnh này.
VOH: Bên cạnh 3 nhóm giải pháp chủ lực thì Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chủ trương như thế nào về việc tái đàn?
Ông Nguyễn Xuân Cường: Việc tái đàn heo trong giai đoạn này yêu cầu kể cả hộ nhỏ lẫn hộ lớn, khuyến nghị bà con nông dân chúng ta không tái đàn vào lúc này. Để đến khi nào dịch bệnh ổn định, đủ điều kiện cơ quan quản lý chuyên ngành sẽ thông báo chúng ta nuôi có chủ trương để tăng đàn trở lại.
Còn trước mắt chúng tôi đã bàn với địa phương có các giải pháp khác để tạo sinh kế mới cho bà con, có thể chuyển sang đối tượng chăn nuôi khác hoặc đối tượng sản xuất khác. Rất mong bà con ủng hộ. Bởi vì đối với bệnh này tàn dư virus tồn tại trong môi trường còn một thời gian rất dài mà chưa có thuốc phòng. Chính vì vậy ủng hộ bằng cách chúng ta vội vàng không tái đàn, mà rồi lại thiệt hại kinh tế ngay đến hộ gia đình nhà mình cũng như toàn xã hội, cũng như góp phần làm cho virus lưu trữ một cách dai dẳng. Thì chúng tôi rất mong như vậy!
VOH: Đối với nhu cầu tiêu thụ thịt heo của người dân và công tác quản lý an toàn thực phẩm trong tình hình hiện nay, theo ông chúng ta cần phải làm gì?
Ông Nguyễn Xuân Cường: Tăng cường việc kiểm soát thực phẩm bằng cách tất cả heo giết mổ phải đưa vào giám sát để đảm bảo âm tính với loại bệnh này. Cái thứ hai nữa chúng ta khuyến nghị cả việc các cơ sở có điều kiện giết mổ tập trung, chế biến tốt thì rất khuyến khích giai đoạn này, những điểm đó tăng cường dự trữ, cấp đông bởi vì tới đây sẽ thiếu thực phẩm này.
Chúng tôi khuyến nghị tất cả các nơi để làm sao chính quyền địa phương vào cuộc cùng những doanh nghiệp tăng cường dự trữ thực phẩm sạch, không chỉ cung ứng cho bây giờ, mà cho thời gian những tháng tới, quý tới. Về cái này thì trong thông báo chính thức của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Công thương bàn với các địa phương, căn cứ tình hình cụ thể của mình có chính sách khuyến khích. Để làm sao các doanh nghiệp có điều kiện tham gia thu mua, chế biến, dự trữ, cấp đông các loại sản phẩm thịt heo sạch của chúng ta.
VOH: Xin cảm ơn ông.
