Thượng đỉnh Nga-Mỹ và sức ép với Tổng thống Donald Trump - Thời sự 5h30 ngày 20/07/2018

(VOH) - Một trong những sự kiện quốc tế nổi bật trong tuần là hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Helsinki (Phần Lan).

Bài viết trong chương trình Thời sự 5g30 ngày 20/7/2018

Diễn ra chỉ trong một ngày, hội nghị này đánh dấu một sự khởi đầu mới trong quan hệ Nga-Mỹ sau những căng thẳng chạm đáy thời gian gần đây, đồng thời nhóm lên hy vọng tìm kiếm những giải pháp chung giải quyết các thách thức an ninh quốc tế. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã và đang phải chịu nhiều sự chỉ trích từ chính giới Mỹ sau hội nghị này.

Trước tiên phải nói rằng những tuyên bố lạc quan của cả Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Putin cùng thời gian đối thoại kéo dài gần gấp đôi so với dự kiến cho thấy cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử Nga-Mỹ hôm 16/7 tại Helsinki (Phần Lan) đã đạt được không ít kết quả thực tế, dù chặng đường để hàn gắn mối quan hệ vốn căng thẳng nhiều năm qua giữa hai bên còn nhiều chông gai.

Thượng đỉnh Nga-Mỹ và sức ép với Tổng thống Donald Trump - Thời sự 5h30 ngày 20/07/2018

Thượng đỉnh Nga-Mỹ và sức ép với Tổng thống Donald Trump. Ảnh: VOV 

Sự “xích lại gần nhau” về quan điểm giữa hai nhà lãnh đạo đã được nhắc tới, từ giải quyết cuộc khủng hoảng Syria trên cơ sở tuân thủ chủ quyền quốc gia và ưu tiên cho sự ổn định và tính hợp pháp, sự hiểu biết lẫn nhau về cấu trúc an ninh tập thể ở Trung Đông, tới mở rộng đối thoại về ổn định chiến lược. Đặc biệt, đáng chú ý là thái độ mềm mỏng của lãnh đạo Mỹ về hai vấn đề gai góc: Ukraina và cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Về những cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, nhiều ý kiến cho rằng Tổng thống Nga Putin đã “chiến thắng” khi Tổng thống Donald Trump gọi cáo buộc nhằm vào Nga là  “sai lầm” và chính là nguyên nhân phá hỏng quan hệ giữa hai nước trong thời gian qua.

Kết quả cuộc gặp thậm chí còn được cụ thể hóa ở việc hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ nhất trí thành lập hai cơ cấu là nhóm cấp cao tập trung các “ông lớn” của giới kinh doanh và một hội đồng các chuyên gia chính trị học có uy tín. Hai hệ thống này được cho sẽ tạo nên xương sống của quan hệ song phương Nga-Mỹ là kinh tế và chính trị.

Không thể phủ nhận những tín hiệu tích cực này cho thấy Nga-Mỹ đang nỗ lực kiến tạo một mối quan hệ mớikhông có đối đầu thù địch. Tại hội nghị, cả Tổng thống Putin và Tổng thống Donald Trump đều khẳng định “Chiến tranh Lạnh đã qua đi” và rằng “đối thoại là việc cần thiết không chỉ cho Nga và Mỹ, mà còn cho cả hệ thống an ninh toàn cầu”. Hai nhà lãnh đạo đã có thể đối thoại cởi mở về những vấn đề chung và đây rõ ràng được coi là bước khởi đầu suôn sẻ của những cuộc gặp kế tiếp.

Trong bối cảnh quan hệ hai nước còn rất nhiều rào cản để có thể tiến tới bình thường hóa thì cuộc gặp ở Helsinki là “chìa khóa” mở ra giai đoạn mới, tạo tiền đề cho những bước đột phá trong quan hệ song phương giữa hai “cựu thù” thời Chiến tranh Lạnh và đến nay vẫn là hai đối thủ luôn cạnh tranh địa chính trị với nhau trong các vấn đề quốc tế.

Cũng phải thừa nhận cuộc gặp lịch sử tại Helsinki mới chỉ tạo ra cơ hội, còn việc triển khai những thỏa thuận, hay xa hơn là đưa quan hệ Nga-Mỹ trở lại quỹ đạo hợp tác, là một chặng đường đầy chông gai. Dấu hiệu khó khăn đã nảy sinh ngay từ cách đánh giá của Nga và Mỹ sau sự kiện này. Giới lập pháp Nga đều đánh giá khá tích cực, cho rằngTổng thống Nga và Mỹ đã thiết lập được bầu không khí tin cậy, cuộc gặp này không chỉ đóng vai trò to lớn trong việc thiết lập đối thoại chính trị giữa hai bên, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với sự ổn định trên thế giới. Tuy nhiên, phía Mỹ lại có những quan điểm ngược lại.

Giới chức Mỹ lại đồng loạt chĩ mũi dùi chỉ trích và lên án Tổng thống Trump “phản bội lại lợi ích quốc gia”. Nhiều người Mỹ không coi hội nghị này là một thành công đồng thời chỉ trích ông Trump vì lập trường không đủ cứng rắn của ông. Giới nghị sĩ Mỹ thuộc cả 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ đều bày tỏ sự không hài lòng về cuộc gặp này, cho rằng đây là "cơ hội bị bỏ lỡ" để Tổng thống Trump quy trách nhiệm cho Nga can thiệp vào bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Thậm chí, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer còn hối thúc Quốc hội Mỹ đưa ra các biện pháp trừng phạt Nga và kêu gọi nhóm an ninh quốc gia tháp tùng Tổng thống Trump tới Helsinki phải điều trần trước Quốc hội.

Trước sức ép gia tăng, trong cuộc họp báo ngày 17/7, Tổng thống Donald Trump đã nói rằng ông đã “phát ngôn nhầm” và rằng phía Nga “phải chịu trách nhiệm với những cáo buộc can thiệp bầu cử”. Chưa rõ, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ hứng chịu thêm những chỉ trích gì từ cuộc gặp này, song phản ứng bước đầu tại Mỹ một lần nữa bộc lộ sự chia rẽ gay gắt trên chính trường Mỹ trong các vấn đề liên quan tới Nga, và đây chắc chắn là rào cản cho mọi nỗ lực của Tổng thống Trump nếu ông muốn cải thiện quan hệ với Nga. Trong bối cảnh cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ của Mỹ đang tới gần, những phản ứng vừa nêu có thể gây xáo trộn thêm chính trường Mỹ và có thể ảnh hưởng tới những nỗ lực của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử sắp tới.

Sau cuộc gặp Helsinki, theo thông lệ, sẽ có những tuyên bố cần được thực hiện, các cuộc gặp cấp chuyên gia cần được tiến hành, các cơ chế hợp tác hay ít nhất là liên lạc cần được ra đời. Tuy nhiên, quan hệ Nga-Mỹ xưa nay có truyền thống bắt đầu chu kỳ mới chính từ cuộc gặp cá nhân giữa hai tổng thống. Song thái độ phản ứng gay gắt của phía Mỹ trước kết quả cuộc gặp được cho sẽ đặt thêm nhiều rào cản đối với quá trình hòa giải Nga-Mỹ tương lai. Dẫu vậy, qua hội nghị thượng đỉnh Helsinki,tín hiệu về một cơ hội đối thoại cũng đã được phát đi. Thông điệp mang tới từ hội nghị này là dù Nga và Mỹ là đối thủ cạnh tranh, nhưng không nhất thiết là kẻ thù. Bởi hợp tác Nga-Mỹ sẽ giúp giải quyết mọi vấn đề trong quan hệ quốc tế./.         

 

VOH

Bình luận

Đọc Báo