Các ca khúc được các em yêu mến: Tiến lên đoàn viên, Chiếc đèn ông sao, Hành khúc đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Cô và mẹ. Với những cống hiến to lớn, vào năm 2012, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Hiện nay, tuy đã ngoài 80 tuổi, nhưng ông vẫn miệt mài sáng tác về đề tài thiếu nhi, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của các em. Phóng viên Hải Hạnh có phỏng vấn Nhạc sỹ Phạm Tuyên xung quanh nội dung này, mời quý vị cùng nghe:
VOH: Kính chào nhạc sỹ Phạm Tuyên, trong những năm tháng kháng chiến của dân tộc, ông đã viết rất nhiều ca khúc để hun đúc cổ vũ tinh thần cách mạng, có một kỷ niệm nào mà ông vẫn nhớ đến ngày hôm nay?
Nhạc sỹ Phạm Tuyên: Tôi nhớ nhất là những năm kháng chiến gian khổ ở Việt Bắc, có cảm tưởng ngày chiến thắng của mình dứt khoát sẽ tới. Cho nên trong gian khổ nhưng chúng tôi rất lạc quan, như các bạn biết sau 30/4 cả nước hát vang ca khúc của tôi, và trở thành câu cửa miệng của mọi người “như có Bác trong ngày đại thắng”.
VOH: Như ông nói, hiện nay mọi người vẫn hát vang bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng”, nhất là trong những dịp mừng chiến thắng, ngày vui của dân tộc, cảm xúc của ông thế nào?
Nhạc sỹ Phạm Tuyên: Phải nói thật vượt ngoài tưởng tượng của tôi khi viết bài đó, chỉ muốn góp tiếng reo vui nhân ngày giải phóng, nhưng không ngờ là câu cửa miệng của mọi người. Vui hơn nữa đó còn là bài ca đồng tình ngợi ca của bạn bè thế giới nữa. Ngoài các nhạc sỹ Nhật Bản xin phép lấy tác phẩm làm chủ đề của người ta, thì gần đây có một nhà làm phim nước ngoài, xin dùng bài đó trong bộ phim tài liệu làm về Việt Nam. Đó là vượt ngoài tưởng tượng bản thân tác giả. Lắm lúc tôi nghĩ bài ấy như tự nó có chứ không phải riêng mình, khi mọi người hát lên tôi nghĩ nếu tôi không viết thì cũng sẽ có một người khác viết một tiếng reo vui như vậy.
VOH: Vậy theo nhạc sỹ những ca khúc nào có sức ảnh hưởng cổ vũ tinh thần kháng chiến mạnh nhất trong sự nghiệp sáng tác của mình?
Nhạc sỹ Phạm Tuyên: Xuất phát từ tuổi trẻ yêu nước mà viết bài hát “Đảng cho tôi sáng mắt sáng lòng”, dựa trên bài thơ của thi sỹ cộng sản Pháp Louis Aragon, trong đó có câu Đảng cho tôi màu sắc nước non nhà. Chính lúc đó thế hệ trẻ hướng đến ngày giải phóng đất nước, giải phóng dân tộc khỏi thực dân Pháp. Khi tôi viết Chiếc đèn ông sao chính là nguyện vọng 1 ngày Bắc Nam sum họp, tôi nghiệm ra khi viết cho thiếu nhi phải gắn với hình tượng quen thuộc của các em, đó là bài Chiếc đèn ông sao. Tôi sáng tác rất hồn nhiên, khi ấy không khí chung quanh mình, nó đồng cảm mọi người rồi viết ra, không theo bất cứ sự chỉ dẫn nào. Bây giờ kiểm lại mấy trăm ca khúc tôi viết trong mấy chục năm, cái nào đọng lại trong đời sống, phù hợp với tình cảm của đông đảo quần chúng thì sẽ có sự cộng hưởng tốt hơn.
VOH: Để nói một lời gì đó đến với giới trẻ, ông sẽ nói điều gì?
Nhạc sỹ Phạm Tuyên: Đời sống của các bạn trẻ thuận lợi hơn thế hệ chúng tôi trước đây rất nhiều, chúng ta tiếp cận với nhiều loại hình nghệ thuật trên thế giới, làm phong phú đời sống tinh thần của thanh niên chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta phải giữ bản sắc tránh lai căng, bên cạnh tình cảm riêng tư thì nâng lên những vấn đề chung của đất nước thì đời sống âm nhạc sẽ phong phú hơn. Nếu chỉ xoay quanh tình cảm cá nhân, nó chỉ nói 1 phần cuộc sống, mà cuộc sống rất đa dạng, đất nước đang hướng đến dân chủ, văn minh, hiện đại, nên hướng tình cảm của mình tới đất nước thì sẽ cân bằng hơn.
VOH: Ông không chỉ sáng tác những ca khúc cách mạng, mà còn rất nổi tiếng về đề tài ca khúc thiếu nhi, ông vẫn dành thời gian chuyên tâm sáng tác dòng nhạc này?
Nhạc sỹ Phạm Tuyên: Tất nhiên, đời sống yêu cầu mới thì cũng đáp ứng các yêu cầu cho các em nhỏ, tuy nhiên, phải nhắc đến truyền thống anh hùng của dân tộc nữa chứ, nói lên niềm tự hào của thiếu nhi Việt Nam trong cuộc sống hiện nay. Tuy hòa bình lập lại vẫn vươn lên tầm cao của một xã hội phát triển hơn nữa.
VOH: Cám ơn ông và chúc ông thật nhiều sức khỏe!
